«ΠΕΡΣΕΑΣ 17» – 1985

Μία λέξη, ένας αριθμός, και …τίποτα παραπάνω. Άραγε, τι θα μπορούσε να σημαίνει για κάποιον, αυτή η δίλεξη φράση, ώστε σήμερα, μετά από κοντά τέσσερις δεκαετίες, να γραφτούν αυτές οι γραμμές;

1985, Λάρισα, 347 Μοίρα Βομβαρδισμού.

Είναι η Μοίρα που επιλέγεται πρώτη να εφαρμόσει το πιλοτικό πρόγραμμα πτήσεων με την συμμετοχή των Μηχανικών σε δοκιμαστικές πτήσεις με διθέσια αεροσκάφη τύπου ΤΑ-7Η, Corsair. Έως τότε αντίστοιχο πρόγραμμα εφαρμοζόταν μόνον για τους τύπους των εκπαιδευτικών αφων και του αφους F-5Β.

Δεύτερη πτήση του πιλοτικού προγράμματος, και πρώτη για τον γράφοντα, με χειριστή-δοκιμαστή τον Σμηναγό (Ι) Στράτο Ρέντζο, και χαρακτηριστικό κλήσης της πτήσης << Περσέας 17 >>. Μία δοκιμαστική πτήση, κατά την οποία, θα ελεγχόταν αρχικά οι επιδόσεις του κινητήρα και στην συνέχεια του αεροσκάφους (για τους μη εξοικειωμένους με την αεροπορική ορολογία, τα λεγόμενα ΄΄ακροβατικά΄΄).

Αφού προηγήθηκε, ένα λεπτομερέστατο briefing με τον χειριστή/δοκιμαστή και συναδέλφους τεχνικούς όλων των ειδικοτήτων, φτάνει η στιγμή που ο Στράτος αφήνει τα φρένα στον διάδρομο και σε ελάχιστα δευτερόλεπτα βρισκόμαστε στον αέρα κατευθυνόμενοι στην περιοχή των δοκιμών, όπου αρχίζουμε να εκτελούμε την δοκιμή του κινητήρα, σταδιακά από 10.000 πόδια έως την οροφή του αεροσκάφους τα 40.000 πόδια, ξεπερνώντας την μάλιστα φτάνοντας τα 41.800 πόδια! Ένα πρωτόγνωρο περιβάλλον, όπου, την σχεδόν απόλυτη ησυχία έσπαγε μόνον η μέσω ενδοσυνεννόησης συνομιλία μας, σχετική πάντα με τις ενδείξεις των οργάνων του κινητήρα και καταγράφοντας αυτές.

Και αφού οι επιδόσεις του κινητήρα ήταν οι προβλεπόμενες, στην συνέχεια, αρχίζουμε με μικρό βαθμό την κάθοδο για την επόμενη φάση της δοκιμαστικής πτήσης.

Έως εκείνη την στιγμή –για τον γράφοντα- η πτήση μας δεν ήταν κουραστική. Απεναντίας απολαυστική, παρόλο που ήταν γνωστό ότι τα δύσκολα έπονται στη επόμενη φάση της πτήσης.

Κατερχόμενοι και με πορεία προς την περιοχή 8, ασφαλίζουμε τις ζώνες μας, check list κ.α., και ο Στράτος, προτρέποντάς μου, ναι μεν να έχω επαφή με το χειριστήριο και τον μοχλό ισχύος αλλά να μην ασκώ καμία δύναμη επ΄ αυτών που θα εμπόδιζε τις δικές του κινήσεις, step by step, αρχίζει την δοκιμή του σκάφους.

Στον ίδιο χρόνο σταδιακά άρχισαν και τα δύσκολα, και μόνον για τον γράφοντα.

Τα ΄΄ακροβατικά΄΄ συνοδεύονταν και από τα αντίστοιχα G, αρκετές στιγμές θετικά (7), και λιγότερες αρνητικά! Οι αποκαλούμενες επιταχύνσεις βαρύτητας. Στιγμές που η διατήρηση της αιμάτωσης του εγκεφάλου είναι ζωτικής σημασίας, ώστε να έχεις επαφή και να δρας σε αυτό το περιβάλλον.

Αν και πρωτάρης, δεν χάθηκε έστω και στιγμιαία η επαφή με αυτό.

Έχουμε συμπληρώσει σχεδόν δύο ώρες δοκιμαστικής πτήσης, το αεροσκάφος μας ανταπεξήλθε αυτής σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, βρισκόμαστε στα 4.000 πόδια ύψος με πορεία το αεροδρόμιο της Λάρισας, όπου στα επόμενα τέσσερα-πέντε λεπτά θα προσγειωνόμασταν. Ο Στράτος, εμπειρότατος χειριστής-δοκιμαστής, άνετος. Ο γράφων στην πίσω θέση σαφώς και λιγότερο άνετος. Αναμενόμενο. Τα πολλά G, για πρώτη φορά, και για αρκετές στιγμές, είχαν αφήσει εμφανές το αποτύπωμά τους, χωρίς όμως αυτά να αποτελούν και εμπόδιο την ΄΄απόλαυση΄΄ των τελευταίων λεπτών της πτήσης.

PUSH-TURN-PULL τον μοχλό Συστήματος Προσγείωσης (τελευταίος προβλεπόμενος έλεγχος της δοκιμαστικής πτήσης), και εκεί που περιμένουμε να δούμε τρία ΄΄πράσινα΄΄ (DOWN-ένδειξη ότι το σύστημα προσγείωσης κατέβηκε και ασφάλισε), βλέπουμε μόνον ένα, το αριστερό ΄΄πράσινο΄΄, και τα άλλα δύο ΄΄κόκκινα΄΄ (BARBEL POLE-ένδειξη ότι με το δεξιό και το ρηναίο σκέλος προσγείωσης κάτι συμβαίνει)!

Τα πρώτα λόγια που ακούστηκαν από τον νηφάλιο Στράτο ήταν: <<Θανάση τι ένδειξη έχεις πίσω;>>, απάντηση: << …δύο ΄΄κόκκινα΄΄>>, <<…ψυχραιμία Θανάση >>. Τα αμέσως επόμενα προς τον Πύργο Ελέγχου: << Περσέας 17 έχω απασφάλιστο σύστημα, δεξιό κύριο και ρηναίο>>.

Η πτήση πλέον εισήλθε σε άλλη φάση. Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης! Η ΄΄απόλαυση΄΄ των τελευταίων λεπτών της πτήσης για τον γράφοντα βιαίως διακόπτεται, και ανεξήγητα(!) όλες οι απολεσθείσες έως εκείνη την στιγμή σωματικές και πνευματικές δυνάμεις ανακτώνται –και όχι καθ΄ υπερβολή- πέραν του ακέραιου.

Ματαιώνεται η προσγείωση, και εκτελούμε χαμηλή διέλευση πλησίον του Πύργου Ελέγχου, ο οποίος επιβεβαιώνει μόνον ότι τα σκέλη είναι κάτω.

Όμως οι ενδείξεις σε μας δείχνουν ΄΄κόκκινο΄΄ (BARBEL POLE), δηλαδή το δεξιό κύριο και το ρηναίο σκέλος ότι δεν ασφάλισαν στην κάτω θέση.

Κατόπιν οδηγιών απομακρυνόμαστε από το αεροδρόμιο ανερχόμενοι πάλι στα 4.000 πόδια, και ο Στράτος επιδίδεται σε μία συνεχόμενη πτήση με συνεχείς ΄΄οφιώσεις΄΄ και ΄΄δελφινισμούς΄΄, προσπαθώντας να ασφαλίσουν τα δύο σκέλη.

Μετά από 15΄, επιστροφή για δεύτερη φορά στο αεροδρόμιο, στο ύψος και πλησίον του Πύργου Ελέγχου, ο οποίος μας επιβεβαιώνει ότι η εικόνα είναι αμετάβλητη.

Απομακρυνόμενοι για την συνέχιση των εκ νέου προσπαθειών, στιγμιαία παρατήρησα ότι όλος ο μηχανισμός του αεροδρομίου ήδη είχε τεθεί σε κατάσταση να αντιμετωπίσει την πολύ πιθανή -έως εκείνη την στιγμή- ανώμαλη προσγείωσή μας. Οι κόκκινοι φάροι των οχημάτων της Πυροσβεστικής, οι δύο μπλε των ασθενοφόρων, και οι κίτρινοι των άλλων οχημάτων στους συνδετήριους διαδρόμους, καθώς και οι κατάλληλες οδηγίες του Πύργου Ελέγχου προς τα άλλα αεροσκάφη που ήταν στον αέρα και πλησίον του αεροδρομίου συμπλήρωναν το όλο σκηνικό της κατάστασης.

Και εκεί που το πρόβλημά μας ήταν το σύστημα προσγείωσης, στον πίνακα των ADVISORY LIGHTS ανάβει και η κίτρινη λυχνία <<FUEL LOW>> (χαμηλή ένδειξη καυσίμου)! Τα χρονικά όρια για παραμονή μας στον αέρα ήταν πλέον περιορισμένα.

Επιμένοντας, και πετώντας ο Στράτος συνεχώς το αεροπλάνο με ΄΄οφιώσεις΄΄ και ΄΄δελφινισμούς΄΄ επιστρέφουμε στο αεροδρόμιο, και για τρίτη φορά ο Πύργος Ελέγχου επιβεβαιώνει ότι η εικόνα παραμένει αμετάβλητη.

Απομάκρυνση και εκ νέου προσπάθειες. Παρά την μείωση του χρονικού ορίου παραμονής μας στον αέρα, η ψυχραιμία και η μαχητικότητα του Στράτου παρέμειναν αμετάβλητες. Και αυτό ήταν αισθητό, τόσο από τους χειρισμούς του, όσο και από την νηφαλιότητα των μεταξύ μας συνομιλιών για την νέα αυτή κατάσταση. Κοιτώντας το όργανο ποσότητας καυσίμου γνώριζα ότι χρονικά έχουμε ακόμα μόνον δύο προσπάθειες.

Παρακολουθώντας τις επίμονες και αγωνιώδεις προσπάθειες του Στράτου, του κυβερνήτη του αεροπλάνου, ταυτόχρονα και του πίνακα οργάνων, μετά από λίγο βλέπω ΄΄ πράσινο΄΄ δεξιό στο Σύστημα Προσγείωσης. Διασταύρωση ενδείξεων με τον Στράτο και …μερική ανακούφιση!

<<Θανάση τώρα πάμε κατευθείαν για προσγείωση>> …ήταν τα λόγια του, και συνεχίζοντας <<…με την επαφή μας στον διάδρομο θα το κρατήσω (εννοώντας το ρύγχος του αεροπλάνου) όσο μπορώ επάνω και προς στο τέλος του διαδρόμου θα συρθούμε >>.

Στην μακρά τελική για προσγείωση ο Στράτος επιχειρεί έναν ακόμα ΄΄δελφινισμό΄΄, και σε λίγο αγγίζουμε την αρχή του διαδρόμου σχεδόν ανεπαίσθητα, σε σημείο μάλιστα που αναρωτιέσαι αν πετάμε ακόμα ή όχι. Η ταχύτητά μας αρχίζει και μειώνεται μόνον με την αεροδυναμική πέδηση, με τον Στράτο να κρατά το ρύγχος συνεχώς ανεβασμένο, όσο φυσικά αυτό ήταν δυνατόν. Και εκεί που αυτό είναι αδύνατον πλέον να κρατηθεί λόγω μικρής ταχύτητας, εμείς πανέτοιμοι για το σύρσιμο του ρύγχους στον διάδρομο, με την επαφή του ρηναίου τροχού με αυτόν διαπιστώνουμε ότι το σκέλος δεν υποχωρεί! Είχε και αυτό ασφαλίσει στην κάτω θέση παρά το γεγονός ότι η αντίστοιχη ένδειξη στις θέσεις μας παρέμεινε ΄΄κόκκινη΄΄!

Τελικά η προσγείωσή μας πραγματοποιήθηκε ως να μην συνέβη τίποτα τα προηγούμενα 40΄ της πτήσης!

Κατεβαίνοντας από το αεροπλάνο, κοιταχθήκαμε, χαμογελώντας κουνήσαμε τα κεφάλια μας και λίγο αργότερα κάναμε το debriefing της πτήσης μας. Η πρώτη πτήση με το μαχητικό αεροσκάφος ΤΑ-7Η, και χαρακτηριστικό κλήσης <<Περσέας 17>>, αν και για λίγο χρόνο περιπετειώδης, είχε αίσιο τέλος.

Στο ερώτημα, αν κατά την διάρκεια της κατάστασης ανάγκης που βρεθήκαμε, το αίσθημα του φόβου είχε χώρο, η απάντηση είναι μία: Δεν υπήρξε χρόνος.

Μετά την προσγείωση όμως, και αργότερα μετά το debriefing με τον Στράτο, Ναι! Αρκετός χρόνος και χώρος! Και αυτό διότι, το ΄΄μετά΄΄ στα δίνει και τα δύο (χώρο και χρόνο) να σκεφτείς, από τα πολλά ΄΄εάν΄΄ το εξής ένα: <<Εάν δεν είχαν ασφαλίσει, το δεξιό και το ρηναίο σκέλος!>>

Έχουν σημασία οι υποθέσεις; Για εμάς τους δύο Ναι. Διότι, αυτή η μία, αυτό το εξής ένα ΄΄εάν΄΄, χώρου και χρόνου, ήταν ΄΄τοποθετημένο΄΄ σε κάποιο σημείο του Διαδρόμου Προσγείωσης της 110 Π.Μ.!

Οι επαΐοντες αναγνώστες είναι οι μόνοι κατάλληλοι να αξιολογήσουν αυτό το ΄΄εάν΄΄.

Αυτό λοιπόν ήταν το ΄΄…τίποτα παραπάνω΄΄ της φράσης <<Περσέας 17>>!

Ένα ΄΄τίποτα παραπάνω΄΄, από το ελαχιστότατο δείγμα των καταστάσεων και της επικινδυνότητας που αντιμετωπίζουν καθημερινά όλα τα πληρώματα των αεροσκαφών της Πολεμικής μας Αεροπορίας.

Σκληρή εκπαίδευση, τόλμη, μαχητικότητα, θυσία, αλλά και πόσες άλλες λέξεις δεν θα μπορούσαν να είναι συνυφασμένες με αυτό που καθημερινά επιτελούν μέσα από το cockpit ενός αεροπλάνου.

Ενός χώρου, γεμάτος όργανα, μοχλούς, διακόπτες, λυχνίες και οθόνες στα οποία καταλήγουν όλα τα συστήματα του αεροπλάνου στα χέρια των χειριστών τους για να πετάξουν ή και να πολεμήσουν με αυτό.

Καταλήγοντας.

Αξιοθαύμαστα τα πληρώματα αεροσκαφών, Αξιοθαύμαστοι οι τεχνικοί μας, … και τίποτα λιγότερο!

Καλές Προσγειώσεις στην Πολεμική μας Αεροπορία.

Θανάσης Μαλέτσικας, 10 Νοεμβρίου 2022

Υ.Γ.1 Ο χρόνος, άλλοτε είναι λίγος, άλλοτε είναι πολύς, και άλλοτε όχι αρκετός.
Άλλοτε ευχάριστος και άλλοτε δυσάρεστος.
Το χειρότερο πράγμα με το οποίο μπορείς να γεμίσεις τη ζωή σου είναι το κενό.
Το καλύτερο, να μην υποκύψεις στους φόβους σου.

Υ.Γ.2 Η πτήση <<Περσέας 17>> είναι μία στις είκοσι τέσσερις χιλιάδες (24.000) ώρες πτήσεων του Στράτου Ρέντζου, ως κυβερνήτης αεροσκαφών στην Πολεμική και στην Πολιτική Αεροπορία.

Υ.Γ.3 Το ΄΄εάν΄΄ αποδείχθηκε αδύναμο για τον γράφοντα.

Θανάσης Μαλέτσικας
10 Νοεμβρίου 2022 

ΠΗΓΗ:https://www.facebook.com/maletsikasthanasis/posts/pfbid02VxXqFN3YGZ2haALC2EZJxZKpokaykx1B9kr9wdCSeUWDSVg1vv192mFCnVE6yz6Cl?rdid=EWl0NsI2mmJaBeqO